در برنامه «ققنوس» رادیو فرهنگ، دكتر محمد رسولی، شاهنامهپژوه و استاد دانشگاه، در گفتوگویی با دكتر محمدیان، به بررسی ریشهها و نمودهای پرچم ملی ایرانیان در شاهنامه فردوسی پرداخت.
به گفته دكتر رسولی، یكی از برجستهترین لحظات حضور مردم در شاهنامه، قیام كاوه آهنگر است؛ جایی كه او پیشبند چرمی خود را بر سر نیزه میزند و مردم را علیه ضحاك گرد میآورد. این صحنه، نهتنها آغاز جنبشی مردمی است، بلكه تولد نمادی ملی است كه بعدها به «درفش كاویانی» شهرت مییابد.
وی افزود: «گرچه پژوهش درباره پرچمهای ایران باستان به دلیل كمبود منابع دشوار است، اما شواهدی از وجود نمادهایی چون شاهین در ایرانویچ نیز وجود دارد. با این حال، درفش كاویانی روشنترین و ماندگارترین نماد ملی است كه در سراسر شاهنامه و تاریخ ایران تداوم دارد.»
دكتر رسولی اشاره كرد كه این پرچم در آغاز از سادهترین ابزار یك پیشهور – یعنی چرم پیشبند كاوه – ساخته شد، اما در طول زمان با گوهر و پرنیان تزئین شد و تا پایان دوران ساسانیان بهعنوان نماد ملی باقی ماند. حتی در متون تاریخی مانند الممالك نیز به ویژگیهای فیزیكی آن اشاره شده است.
وی همچنین به مواردی در شاهنامه اشاره كرد كه درفش كاویانی به عنوان نماد ملی مورد شناسایی قرار گرفته است، از جمله در داستان سهراب و نامهنگاریهای سیستان به منوچهر.
دكتر رسولی نتیجه گرفت كه ایرانیان از كهنترین روزگاران، همواره بر اهمیت داشتن یك پرچم واحد ملی تأكید داشتهاند؛ نمادی از وحدت، هویت و پایداری فرهنگی.