برنامه «پویش » رادیو فرهنگ در بخشی با محوریت معرفی و پاسداشت میراث فرهنگی استان ایلام، به پوشش تنوع و اصالت لباسهای سنتی این منطقه پرداخت.
در این برنامه كه با ناصریفرد، معاون میراث فرهنگی استان ایلام، گفتگو شد كه بر اهمیت ثبت و معرفی آثار ناملموس فرهنگی تأكید كرد.
ناصریفرد، «گلونی» را به عنوان یكی از شاخصترین پوششهای زنان لك، لر و كرد معرفی كرد و از قدمت 3000 ساله آن خبر داد.
وی در این برنامه به ثبت ملی این سربند یا روسری چهارگوش در سال 1397 به صورت مشترك بین استانهای ایلام، لرستان، كرمانشاه و همدان اشاره كرد و گفت: «گلونی» با نقش و نگارهای برگرفته از درخت بلوط و كوههای زاگرس، نمادی از ایستادگی و مقاومت زنان این دیار است.
ناصری فرد توضیح داد:گُلوَنی، به «لكی»سَروَن هَراتی، به گونهای سربند و روسریِ زنان لك و لر و كرد گفته میشود.این روسری حدود 3000 سال قدمت دارد و ریشهٔ آن به زنان كاسیت میرسد. و در زبان فارسی به صورت گُلبَندی تلفظ میشود كه برگرفته از واژه گُلبَدن، نوعی پارچه هندی ابریشمی و لطیف است. گلونی در واقع نوعی تَرهَه رنگین است كه زنان لك در مراسم جشن و سرور آن را روی تره معمولی میبندند. این روسری امروزه به نماد مردم لك بدل شدهاست. گلونی در شهریور 1397 به عنوان یكی از میراثهای قوم لك به ثبت ملی رسید.گلونی را زنان لك و لر و كرد در هنگام مراسم شادی استفاده میكنند. اما از دوره قاجار به بعد مردان نیز شروع به استفاده از آن كردند. مردان گُلوَنی را دور «شو كلاو» یا همان كلاه لری مرسوم در منطقه لرستان میبستند و به گاه مهمانی یا جنگ، به منظور تزیین یا نگهدارنده كلاه از آن استفاده میكردهاند. زنان لك و لر در زمان گذشته كت و گُلوَنی را باهم میپوشیدند بهطوریكه كَت را جدا زیر گُلوَنی میبستند تا موهای سر بهخوبی پوشیده و مهارشوند.
معاون میراث فرهنگی ایلام، همچنین به سایر پوشاك ثبت ملی شده در این استان اشاره كرد، و افزود : از جمله «سخمه كردی ایلامی» كه نوعی كت بلند بدون آستین و جیب است و با یراقهای زرد و طلایی و سكههای قدیمی تزیین میشود را می توان نام برد.
وی این لباس را هدیهای ارزشمند برای نوعروسان در گذشته دانست و ادامه داد: «هبر» نیز دیگر سربند مخملین و سه گوش است كه قدمت آن به 200 سال پیش بازمیگردد و معمولاً بر روی گلونی بسته میشود. همچنین «گل كیف» كه گردنآویزی از جنس گل میخك با تزیینات خاص است، به عنوان یكی دیگر از آثار ثبت ملی شده معرفی شد.
ناصریفرد با اشاره به استقبال نسل جوان از این لباسهای محلی در مراسم شادی و عروسی، بر لزوم معرفی بیشتر این نمادهای فرهنگی تأكید كرد و گفت: تنوع و رنگبندی این پوششها، زیبایی و در عین حال پوشیدگی را به همراه دارد كه میتواند مورد توجه نسل جدید قرار گیرد.
وی همچنین به اقدامات اداره كل میراث فرهنگی استان در زمینه چاپ كتاب «میراث ماندگار» و برگزاری كلاسهای آموزشی توسط اساتید برجسته در زمینه لباس محلی اشاره كرد و افزود: استفاده نسل جوان از این پوششها در مراسم، خود نوعی تبلیغ و ترویج محسوب میشود.
ناصریفرد در پایان، بر اهمیت معرفی الگوهای پوشش ایرانی به عنوان نمادی از زیبایی، پوشیدگی، حجب و حیا و نجابت زن ایرانی تأكید كرد و بیان داشت: این پوششها كه با ظرافت و دقت طراحی شدهاند، نه تنها جلوهای زیبا دارند، بلكه بیانگر اصالت و ریشههای فرهنگی غنی ایران هستند.
برنامه «پویش» رادیوفرهنگ به تهیه كنندگی مریم مقدسی با این گفتوگو، در ادامه رویداد « ایران جان ایلام ایران» روایتی روشن از میراث ناملموس استان ایلام و اهمیت حفظ و انتقال آن به نسلهای آینده ارائه داد.