كتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشتهی حمید حسام، یكی از تأثیرگذارترین آثار حوزهی دفاع مقدس است كه بر اساس زندگی و خاطرات علی خوشلفظ، رزمنده و جانباز همدانی نوشته شده است؛ رزمندهای كه به تعبیر رهبر معظم انقلاب، «شهیدی زنده» است و روایت او، آمیخته با صداقت، ایمان و اخلاص.
در تقریظ مقام معظم رهبری بر این اثر آمده است:
«بچههای همدان؛ بچههای صفا و عشق و اخلاص؛ مردان بزرگ و بیادعا... راوی، خود یك شهید زنده است. تنِ بشدّت آزردهی او نتوانسته از سرزندگی و بیداری دل او بكاهد... مقدمهی كتاب یك غزل به تمام معناست.»
این تقریظ زیبا نشاندهندهی جایگاه والای این اثر در ادبیات جبهه و جنگ و تأثیر عمیق آن بر خوانندگان است.
كتاب، پیش از آنكه صرفاً زندگینامهی یك رزمنده باشد، تصویری روشن از نسلی را ارائه میدهد كه در روزگار انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، از رفاه و آسایش گذشتند تا عزت و ایمان را پاس بدارند. علی خوشلفظ نوجوانی است كه در بحبوحهی انقلاب، مسیر زندگیاش را تغییر میدهد؛ از «جمشید» به «علی» میشود تا نام و راهش را با آرمانهای الهی گره بزند.
او در پانزدهسالگی راهی جبهه میشود و در میدان نبرد، معنای واقعی شهادت، عشق و فداكاری را درمییابد. هرچند خود به وصال نمیرسد، اما به تعبیر نویسنده، «با تنی مجروح و دلی زنده» بازمیگردد تا سالها بعد، روایت صادقانهی بیش از هشتصد شهید از یارانش را بازگو كند.
حمید حسام در نگارش این اثر، به سه شرط راوی وفادار مانده است: برای رضای خدا نوشتن، صحتسنجی خاطرات با همرزمان و پرهیز از هرگونه تخیل و بزرگنمایی. همین سادگی و صداقت است كه «وقتی مهتاب گم شد» را به یكی از محبوبترین و صمیمیترین كتابهای دفاع مقدس تبدیل كرده است.
این كتاب سرشار از لحظههای ناب ایمان، دوستی، دلدادگی و اشك است؛ روایتی از نسلی كه در میان آتش و خون، مهتاب ایمان را در دل خویش زنده نگه داشت.