گفت‌وگو با دكتر مریم دلیلی درباره كتاب «بازتاب موسیقی در شعر پنج شاعر معاصر ایران» در رادیو فرهنگ

در برنامه ققنوس رادیو فرهنگ، دكتر مریم دلیلی، پژوهشگر و نویسنده كتاب «بازتاب موسیقی در اشعار استاد شهریار، هوشنگ ابتهاج، معینی كرمانشاهی، علی‌اكبر شیدا و رهی معیری» مهمان برنامه بود و درباره این اثر تازه منتشر شده سخن گفت.

1404/06/13
|
08:56

خانم دلیلی كه رساله دكتری خود را به همین موضوع اختصاص داده است، در معرفی كتاب گفت: «این پژوهش به بررسی پیوند دیرینه شعر و موسیقی در ادبیات فارسی می‌پردازد و نشان می‌دهد كه شاعران معاصر ما چگونه از اصطلاحات و عناصر موسیقایی در شعر خود بهره برده‌اند. هدف اصلی تحقیق، بررسی بسامد واژگان موسیقایی و تحلیل نقش آن‌ها در ایجاد زیبایی‌شناسی شعری است.»

وی افزود: «شعر و موسیقی همواره بر یكدیگر تأثیر گذاشته‌اند. وقتی موسیقی با كلام همراه می‌شود، اثرگذاری بیشتری دارد و برعكس، شعر در قالب موسیقی جلوه‌ای تازه می‌یابد. در این كتاب تلاش كرده‌ام علاوه بر موسیقی بیرونی (وزن شعر)، موسیقی كناری (قافیه و ردیف)، موسیقی درونی (انسجام واژگان) و موسیقی معنوی (آرایه‌های بدیعی) را در آثار این پنج شاعر تحلیل كنم.»

دكتر دلیلی تأكید كرد كه استفاده از ابزار و اصطلاحات موسیقی در شعر معاصر صرفاً جنبه زبانی و زیبایی ندارد، بلكه گاه كاركردی معنایی و اجتماعی پیدا می‌كند. به گفته او، مقایسه میان شاعرانی مانند شهریار و رهی معیری با ابتهاج و شیدا نشان می‌دهد كه برخی تنها از موسیقی برای غنا و لطافت شعر استفاده كرده‌اند، در حالی كه دیگران با بهره‌گیری از موسیقی به خلق معانی تازه نیز پرداخته‌اند.

این پژوهش در قالب پنج فصل تنظیم شده و نتایج آن به صورت نموداری نیز ارائه شده است تا بسامد عناصر موسیقایی در شعر هر شاعر روشن‌تر دیده شود. نویسنده ابراز امیدواری كرد با انتشار این كتاب، علاقه‌مندان بتوانند نگاه عمیق‌تری به پیوند میان موسیقی و شعر معاصر ایران پیدا كنند.

او در پایان ضمن قدردانی از رادیو فرهنگ برای پرداختن به موضوعات پژوهشی و ادبی، تأكید كرد كه این كتاب می‌تواند مقدمه‌ای برای تحلیل‌های جامعه‌شناختی گسترده‌تر درباره جایگاه موسیقی در ادبیات معاصر باشد.

دسترسی سریع